door Jaap van Kranenburg, pastoraal werker
Begin dit jaar schreef ik in ons parochieblad een artikel “Geloven in gemeenschap” over de betrokkenheid van gelovigen op elkaar. Ik noemde daar drie manieren voor: met z’n tweeën (persoonlijke ontmoeting en gesprek), met een groot deel van de gemeenschap in de vieringen in de kerk, en daartussenin zit de kleine groep, een aantal mensen die elkaar ontmoeten om het geloof gezamenlijk te beleven. Van de drie genoemde mogelijkheden is de kleine groep vaak een beetje het stiefkindje geweest in de kerk, maar begint nu steeds belangrijker te worden. Op veler verzoek zal ik de komende maanden meer over kerk-zijn in de kleine groep, die we ook wel “Small Christian Community” noemen schrijven. In dit artikel iets over individualisme en betrokkenheid op elkaar, als voorbereiding op de informatie over de “Small Christian Community” .
Als we kijken naar onze gemeenschappen, dan zien we dat er onmiskenbaar sprake is van een steeds verdergaande ontkerkelijking. Er zijn zelfs sombere rapporten, waarin over de RK Kerk in Nederland wordt voorspeld dat als er niets verandert, er alleen een heel kleine kern van gelovigen overblijft (de ‘ondergrens’) die de vieringen blijven bezoeken en met elkaar een gemeenschap(je) blijven vormen.
Er moet dus wat veranderen. Maar wat?
Naast de neergang van het lidmaatschap van de kerk is er tegelijkertijd een groeiende hang naar het spirituele. Steeds meer mensen zoeken naar het ‘meer’ in hun leven, naar de zin van hun bestaan en iedereen zoekt op zijn / haar eigen wijze wat het beste past. Dat heet ‘shoppen in de levensbeschouwelijke supermarkt’.
Steeds meer mensen zoeken individueel naar bronnen van geloof en zingeving, óók naar christelijke bronnen! Maar: hoe individueel is die zoeker eigenlijk? Hebben deze individualisten dan helemaal geen behoefte aan gemeenschap? Ik betwijfel dat en daar sta ik niet alleen in. Mijn collega Anton ten Klooster bijvoorbeeld heeft onlangs een uitgebreid artikel geschreven (dat later in dit jaar gepubliceerd wordt) over de behoefte van jongeren aan gemeenschap. Zij realiseren dat voor een groot deel via / in de digitale wereld, maar ook door ontmoetingen met elkaar. Anderen – wat ouder vaak – kopen in die levensbeschouwelijke supermarkt individueel wat voor hen van belang is, maar zoeken daar dan wel degelijk een gemeenschap bij! Dat zie je aan de grote groei en bloei van de centra waar men gemeenschappelijk kan mediteren in Zen, of waar men cursussen over mindfullness kan volgen. Ook zoeken mensen elkaar op in leesclubs om de nieuwste boeken over spirituele onderwerpen te bespreken.
Ook in ons ‘eigen’ geloof speelt de groep nog steeds een grote rol in deze tijd: de kloosters kunnen het aantal aanvragen voor groepsretraites bijna niet meer honoreren, twee jaar vooruit plannen is geen bijzonderheid meer. Groei en bloei van spiritualiteit, ook van christelijke!
Betrokkenheid op elkaar is er dus wel degelijk. De vraag is hoe wij, parochianen, kunnen bijdragen aan een meer vitale aantrekkelijke kerk! Want… vitaliteit en betrokkenheid trékt mensen! Er moet dus wat veranderen, willen we niet als klein clubje overblijven….en die verandering heeft te maken met betrokkenheid op elkaar.
Vanuit deze achtergrond leest u volgende keer over de relatie tussen betrokkenheid, vitaliteit en de kleine kerkgemeenschap.