Tijdens het bezoek van pater John Auping SJ uit Mexico – opgegroeid in Joppe – in september 2018 aan onze geloofsgemeenschap om met ons het 150-jarig jubileumfeest te vieren is het idee geboren contact met elkaar te houden. We mochten vele prachtige uitgebreide overwegingen ontvangen van pater Auping maar we gaan verder in een verkorte vorm.
Wij zijn pater Auping zeer erkentelijk voor zijn inspirerende woorden en
wensen u veel devotie bij het lezen.
Zondag 10 maart 2024 – 4e zondag van de vasten, jaar B
Presentatieviering van de eerstecommunicanten
10:00 uur : Eucharitieviering m.m.v. het Parochieel koor
Voorganger : pastoor H. Scheve
Geschilderd door Pieter Paul Rubens (1577-1640),
Geschilderd in 1609, Olieverf op doek
© Het Courtauld Instituut, Londen
Eerste lezing: 2 Kronieken 36, 14-16. 19-23
In die dagen maakten ook al de voornaamste priesters en het volk zich herhaaldelijk schuldig aan de gruweldaden der heidenen en ontheiligden de tempel van Jeruzalem, die aan de Heer gewijd was. En de Heer, de God van hun voorvaderen, stuurde al maar gezanten naar hun toe, want Hij had medelijden met zijn volk en met zijn woning. Maar zij verachtten Gods gezanten, spotten met hun boodschap en maakten zich vrolijk over de profeten, zodat tenslotte de toorn des Heren wel genadeloos moest losbarsten over het volk. De koning der Chaldeeën liet de tempel in brand steken en de muur van Jeruzalem afbreken en alle paleizen liet hij platbranden, zodat alle kostbaarheden verloren gingen. Allen die aan het zwaard ontkomen waren, liet hij in ballingschap wegvoeren naar Babel waar zij hem en zijn zonen als slaven moesten dienen tot het Perzische rijk aan de macht kwam. Zo ging de voorspelling in vervulling, die de Heer bij monde van Jeremia gedaan had: “Zolang het land zijn sabbatjaren niet vergoed gekregen heeft, zal het braak blijven liggen: zeventig jaar lang.”
In het eerste regeringsjaar van Cyrus, de koning van Perzië, ging de voorspelling in vervulling, die de Heer bij monde van Jeremia gedaan had: de Heer wekte de geest op van Cyrus, de koning van Perzië. Deze liet in heel zijn koninkrijk de volgende boodschap afkondigen en ook schriftelijk verspreiden: “Zo spreekt Cyrus, de koning van Perzië: De Heer, de God des Hemels, heeft mij alle koninkrijken der aarde geschonken. Hij heeft mij opgedragen voor Hem te Jeruzalem in Juda een tempel te bouwen: laten allen onder u, die tot het volk des Heren behoren, onder de hoede van de Heer, hun God, terugkeren naar Jeruzalem.”
Tussenzang: Psalm 137 (136), 1-2, 3, 4-5, 6
Refrein: Moge mijn tong in mijn mond blijven kleven als ik aan u niet meer denk.
Wij zaten aan Babylons stromen en weenden, denkend aan Sion;
en aan de wilgen die daar staan, hingen de citers.
Onze ontvoerders vroegen gezangen, onze verdrukkers een vrolijk lied:
zingt ons van Sion! Zouden wij dan van de Heer kunnen zingen, hier in dit vreemde land?
Als ik, Jeruzalem, u ooit vergeet, moge mijn hand verlammen;
moge mijn tong in mijn mond blijven kleven,
als ik aan u niet meer denk;
als ik Jeruzalem zou willen ruilen voor wat plezier.
Tweede lezing: Efeziërs 2, 4-10
Broeders en zusters, God, die rijk is aan erbarming, heeft wegens de grote liefde waarmee Hij ons heeft liefgehad ons met Christus ten leven gewekt, hoewel wij dood waren door onze zonden; aan zijn genade dankt gij uw redding. En Hij heeft ons samen met Hem doen opstaan en zetelen in de hemelen, in Christus Jezus, om de naderbij komende eeuwen de overgrote rijkdom van zijn genade te tonen door zijn goedheid jegens ons in Christus Jezus.
Ja, aan die genade dankt gij uw heil, door het geloof; niet aan uzelf: Gods gave is het; niet aan uw prestaties, niemand mag zich verhovaardigen. Gods werk zijn wij, geschapen in Christus Jezus om in ons leven de goede daden te realiseren die God voor ons al bereid heeft.
Vers voor het Evangelie: Johannes 3, 16
Zozeer heeft God de wereld liefgehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon heeft gegeven, opdat al wie in Hem gelooft eeuwig leven zal hebben.
Evangelie: Johannes 3, 14-21
In die tijd sprak Jezus tot Nicodemus: “De Mensenzoon moet omhoog worden geheven,
zoals Mozes eens de slang omhoog hief in de woestijn, opdat eenieder die gelooft in Hem eeuwig leven zal hebben. Zozeer immers heeft God de wereld lief gehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon heeft gegeven, opdat al wie in Hem gelooft niet verloren zal gaan, maar eeuwig leven zal hebben. God heeft zijn Zoon niet naar de wereld gezonden om de wereld te oordelen, maar opdat de wereld door Hem zou worden gered. Wie in Hem gelooft, wordt niet geoordeeld, maar wie niet gelooft is al veroordeeld, omdat hij niet heeft geloofd in de Naam van de eniggeboren Zoon Gods. Hierin bestaat het oordeel: het licht is in de wereld gekomen, maar de mensen beminden de duisternis meer dan het licht, omdat hun daden slecht waren. Ieder die slecht handelt, heeft afschuw van het licht en gaat niet naar het licht toe uit vrees dat zijn werken openbaar gemaakt worden. Maar wie de waarheid doet gaat naar het licht, opdat van zijn daden moge blijken dat zij in God zijn gedaan.”
Kort commentaar van P. John Auping
Onze verlossing in Christus heeft twee componenten: de eerste component is de vergeving van onze zonden, en de bevrijding van de slavernij van de zonde. Over dat deel van de verlossing heeft het vooral de heilige Paulus in zijn brieven. De tweede component is dat Christus door zijn verrijzenis ons deelgenoten maakt aan het‘eeuwig leven’, zijn ‘goddelijk leven’, of kortweg ‘leven’. Over dat deel van de verlossing heeft het vooral de heilige Johannes in zijn evangelie, zoals bijvoorbeeld in het evangelie dat we zojuist gehoord hebben: God gaf ons zijn Zoon, “opdat eenieder die gelooft in Hem eeuwig leven zal hebben. Zozeer immers heeft God de wereld liefgehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon heeft gegeven, opdat al wie in Hem gelooft niet verloren zal gaan, maar eeuwig leven zal hebben.”
De verlossing wordt dus in het evangelie van Johannes vooral uitgelegd als ‘leven’ (Grieks, zelfstandig naamwoord: ζωη; werkwoord: ζαω). ‘Leven’ als zelfstandig naamwoord komt maar liefs 33 keer voor in het evangelie van Johannes, en slechts zeven keer in Matteüs, vijf keer in Marcus, en vijf keer in Lucas; en ‘leven’ als werkwoord komt in Johannes 14 keer voor, in Matteüs zeven keer, in Marcus, drie keer, en in Lucas, negen keer. Johannes definieert het ‘leven’ dat Christus ons breng als ‘goddelijk leven’. In feite, in zijn theologie, begint het ‘leven’ in God zelf: “In Hem was leven, en dat leven was het licht der mensen” (Johannes 1,4). Johannes heeft een idee van God als Degene die in zichzelf het ‘leven’ heeft. Daarmee wil hij zeggen dat God zijn leven niet van iemand anders ontvangen heeft, zoals een kind het leven van zijn ouders ontvangt. Dit vermogen het leven in zichzelf te hebben, is door de Vader aan de Zoon gegeven: “Zoals de Vader leven heeft in zichzelf, zo gaf Hij ook aan de Zoon leven in zichzelf te hebben” (Johannes 5,24).
Dat ‘het leven in zichzelf hebben’ eigen is aan God, is een metafysische intuïtie van Johannes die twaalf eeuwen later door de heilige Tomas van Aquino werd hernomen, waar hij in aristotelische termen God definieert als ‘ipsum esse subsistens’, wat omschreven kan worden als ‘het zijn zelf dat onderliggend is aan alles wat bestaat’, en tegelijk alles wat bestaat transcendeert. Het zijn zelf heeft geen oorzaak buiten zichzelf, het is. De evangelist komt heel dichtbij deze metafysische definitie, wanneer Jezus zegt: “voor Abraham [geboren] werd, ben Ik” (Johannes 8,58). Het is opmerkelijk hoe de contemplatieve blik van Johannes is doorgedrongen in de geheimen van Gods wezen.
Wat Jezus ons aanbiedt, volgens Johannes, is dit leven van God, vooral in de eucharistie: “Zoals Ik door de Vader die leeft, gezonden ben en leef door de Vader, zo zal ook hij die Mij eet, leven door Mij” (Johannes 6,57). Het gaat hier niet om een klein beetje leven, een grijs leven, maar leven in overvloed:
“Ik ben gekomen, opdat zij leven zouden bezitten en wel in overvloed” (Johannes 10,10). “Ik ben de verrijzenis en het leven. Wie in Mij gelooft, zal leven, ook al is hij gestorven” (Johannes 11,25).
In één woord: “Ik leef en ook gij zult leven” (Johannes14,19). Dit vergoddelijkte leven is eeuwig, het begint hier op aarde, maar zal duren door de eeuwen der eeuwen. In het evangelie volgens Johannes, wordt maar liefst twintig keer verwezen naar het feit dat wij door Christus het ‘eeuwig leven’ ontvangen.[1]
Een andere manier om hetzelfde uit te drukken is te zeggen dat wij, door Christus, kinderen van God worden. Zo gaat het met de kinderen die vandaag hun eerste heilige communie ontvangen. Door het doopsel en de eucharistie worden ze Gods kinderen:
“Aan allen echter die Hem wél aanvaardden, aan hen die in zijn Naam geloven, gaf Hij het vermogen om kinderen van God te worden. Zij zijn niet uit bloed noch uit begeerte van het vlees of de wil van een man, maar uit God geboren” (Johannes 1,12-13).
Van alle eeuwigheid zijn er in God drie personen: de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Op het einde der tijden zal deze heilige Drieëenheid uitgegroeid zijn tot de heilige ‘Miljoeneneenheid’: miljoenen zonen en miljoenen dochters die met Gods genade in God hun plaats hebben ingenomen, de plaats van de Zoon.
Dit betekent ook dat u, reeds in dit leven, deel kunt nemen aan de volheid van de heilige Geest, de Liefde die Vader en Zoon verenigt. De Heilige Geest is in het evangelie van Johannes ‘levend water’, water dat in ons opborrelt als een bron, in de mate dat wij met God verenigd leven:
“Jezus gaf haar ten antwoord: “Als ge enig begrip had van de gave Gods en wist wie het is, die u zegt: Geef Mij te drinken, zoudt ge het aan Hem hebben gevraagd en Hij zou u levend water hebben gegeven” (Johannes 4,10).
“Wie van het water drinkt dat Ik hem zal geven, krijgt in eeuwigheid geen dorst meer; integendeel, het water dat Ik hem zal geven, zal in hem een waterbron worden, opborrelend tot eeuwig leven” (Johannes 4,14).
“Op de laatste en grootste dag van het feest stond Jezus daar en riep met luider stem: ‘Als iemand dorst heeft, hij kome tot Mij; wie in Mij gelooft, hij drinke! Zoals de Schrift zegt: “Stromen van levend water zullen uit zijn binnenste vloeien.’ Hiermee doelde Hij op de Geest, die zij, die in Hem geloofden, zouden ontvangen” (Johannes 7,37-39).
Als u in Hem gelooft, en door middel van een zondeloos leven in Hem blijft, en Hij in u, neemt u reeds hier op aarde deel aan de volheid van de Geest en diens gaven en genaden: “Van zijn volheid hebben wij allen ontvangen: genade op genade” (Johannes 1,16).
Als de evangelist het over ‘leven’ heeft, gaat het niet alleen om het eeuwig leven na onze dood. Reeds hier op aarde ontvangt u, door het geloof, de gave van het leven, niet alleen in zijn geestelijke zin, maar ook in zijn lichamelijke, sociaaleconomische, politieke en psychologische dimensies. In het evangelie van Johannes komt het woord ‘leven’ zonder het adjectief ‘eeuwig’ elf keer voor als zelfstandig naamwoord[2] en acht keer, als werkwoord[3].
In het evangelie, wordt de lichamelijke genezing als ‘redding’ gepresenteerd, bijvoorbeeld wanneer Jezus de vrouw met bloedvloeiing geneest. Vandaag de dag schenkt God ons deze lichamelijke genezing vooral door de vooruitgang van de medische wetenschap.
Dan is er ook de verlossing op het sociaaleconomische en politieke vlak. In 1933 was de wereldeconomie in crisis: de Grote Depressie, gepaard met massieve werkeloosheid in Noord-Amerika, en in Duitsland de hyperinflatie, ook gepaard met massieve werkeloosheid. In 1933, werd in de Verenigde Staten Franklin Roosevelt ingezworen als president en hij en de Engelse econoom John Maynard Keynes redden toen, door de toepassing van een voor die tijd revolutionair economisch en sociaal beleid, de Verenigde Staten en daarna de vrije wereld van het economische black hole van de Grote Depressie. Door middel van de economische wetenschap gaf God de wereld leven.
Dan is er de psychologische genezing: mensen die gekweld worden door een psychologische ziekte, of een karaktergebrek, ervaren het als een echte bevrijding, wanneer ze daar door psychotherapie en gebed overheen komen.
Tenslotte is er de gave van het geestelijk leven. Mensen, zoals Charles de Foucauld, die als ongelovig militair uitriep naar de hem onbekende God om zich aan hem te manifesteren, of Franciscus van Assisi en Ignatius van Loyola, die op hun ziekbed de leegte van hun werelds leven erkenden, zochten en vonden God. Zij ervaarden dit als een overgang van een leeg leven naar de volheid van leven, een reis van de levensdief naar de leven gevende goede herder: “De dief komt alleen maar om te stelen, te slachten en te vernietigen; Ik ben gekomen, opdat zij leven zouden bezitten en wel in overvloed” (Johannes 10,10). Zij leidden daarna, in een radicale navolging van Jezus, een met God verenigd leven.
Op dit punt aangekomen, moet u in zichzelf keren en u eerlijk afvragen waar u zich leeg voelt, waar u voelt dat u niet ten volle leeft, en u dan in geloof openstellen voor de gave van de goede herder: Hij zal u, met uw medewerking, leven in overvloed geven.
[1] ‘Eeuwig leven’ als zelfstandig naamwoord: ζωη αιωνιος: Johannes 3,15; 3,16; 4,14; 4,36; 5,24; 5,29; 5,39; 6,27; 6,40; 6,47; 6,54; 6,68; 10,28; 12,25; 12,50; 17,2; 17,3; als werkwoord: ζαω εις τα αιωνα: 6,51; 6,58.
[2] Johannes 5,24; 5,40; 6,33; 6,35; 6,48; 6,53; 6,63; 8,12; 10,10; 14,6; 20,31.
[3] Johannes 4,10; 4,11; 4,50; 4,51; 4,53; 5,25; 7,38; 14,19.
