Reactie kardinaal aan de bezwaarschrijvers tegen het beleidsplan “Blijf dit doen om mij te gedenken”

Geachte heer/mevrouw,

Evenals van anderen heb ik ook van u een brief ontvangen, waarin u uw bezwaren tegen het beleidsplan ‘Blijft dit doen om Mij te gedenken’ betreffende Eucharistievieringen, woord- en communievieringen en gebedsvieringen aan mij kenbaar maakt. Uw brief zie ik als een blijk van grote betrokkenheid bij uw parochie en de lokale geloofsgemeenschap waartoe u behoort.

U onderschrijft het centrale belang van de Eucharistieviering voor het leven van de Kerk, maar maakt u zorgen over het geleidelijk verminderen van het aantal zondagse woord- en communievieringen in de parochie en het uiteindelijk stoppen met deze vieringen in een periode van maximaal vijf jaar. Daarmee zou onvoldoende recht worden gedaan aan de lokale geloofsgemeenschap. Hierbij zij overigens aangetekend dat woord- en communievieringen ook in de toekomst op doordeweekse dagen zullen kunnen blijven plaatsvinden en in zorginstellingen ook op zondagen. Hierdoor worden namelijk parochianen wier mobiliteit beperkt is in staat gesteld regelmatig de communie te ontvangen.

In een aantal brieven klinkt door dat dit beleidsplan een middel zou zijn om kerksluitingen te bevorderen. Dat is echter volstrekt niet aan de orde. Daartoe mag en zal de Eucharistie als het heiligste dat de Kerk geschonken is niet worden misbruikt.

In mijn pastorale brief De Eucharistie (weer) beleven als het kloppend hart van het geloofsleven van 23 juni 2019, die ik heb geschreven bij gelegenheid van het Jaar van de Eucharistie, was al aangekondigd dat het aantal woord- en communievieringen geleidelijk zou worden verminderd en uiteindelijk het houden van deze vieringen op zondagen in de kerken van de parochies zou worden gestopt. Bij het opstellen van het beleidsplan inzake Eucharistievieringen, woord- en communievieringen en gebedsvieringen is onder meer de Priesterraad van het aartsbisdom geconsulteerd. De overgrote meerderheid van de leden van de Priesterraad kan zich goed vinden in het beleidsplan en de daarin aangekondigde fasering en heeft dan ook positief geadviseerd over het uitbrengen daarvan.

Door diverse briefschrijvers is opgemerkt dat het beleidsplan inzake Eucharistievieringen, woord- en communievieringen en gebedsvieringen feitelijk overbodig is, doordat in de parochies van het

aartsbisdom als gevolg van de sluiting van veel kerken het aantal woord- en communievieringen automatisch zal afnemen. Voor een aantal parochies zal dat inderdaad het geval zijn. Er zijn echter parochies waarin het proces van kerksluiting nog moet beginnen en waar bijgevolg voorlopig nog veel kerken open zullen blijven, waardoor bij ongewijzigd beleid het aantal woord- en communievieringen – althans in die parochies – hoog zal blijven en zodoende de Eucharistieviering tot in lengte van jaren niet de centrale plaats zal kunnen innemen die haar toekomt.

Met het beantwoorden van de brieven waarin bezwaren werden geuit tegen het beleidsplan inzake Eucharistievieringen, woord- en communievieringen en gebedsvieringen, waaronder die van u, is gewacht totdat het beleidsplan besproken zou zijn in de cura’s, de vergaderingen van de priesters, de diakens en de pastorale werk(st)ers, in de drie regiovicariaten van het aartsbisdom. Dit is inmiddels gebeurd. De priesters, de diakens en de pastorale werk(st)ers herkennen in het algemeen de situatie zoals die in het beleidsplan wordt geschetst. Zij zullen in gesprek gaan met leden van liturgische werkgroepen die woord- en communievieringen verzorgen om te bekijken hoe en in welk tempo het aantal woord- en communievieringen geleidelijk in de genoemde periode van vijf jaar kan worden teruggebracht. Hierbij zal maatwerk nodig zijn.

Ik kan mij voorstellen dat dit antwoord voor u teleurstellend zal zijn. Ik zou u echter willen vragen om zoveel mogelijk samen te werken met de priesters, de diakens en de pastoraal werk(st)ers in uw parochie, om te bekijken hoe aan het beleidsplan op constructieve wijze en met het maatwerk dat in de concrete situatie vereist is met respect voor de gevoelens van alle betrokkenen invulling kan worden gegeven. Tegelijkertijd zal de bisdomstaf zich met het Metropolitaan Kapittel, de Priesterraad en de pastorale teams bijeen in de cura’s beladen op de vraag hoe op het terrein van de liturgie, de catechese, de kerkopbouw en de diaconie voor het geloofsleven in de parochie initiatieven kunnen worden ontwikkeld. Dit alles tegen de achtergrond van een beter verstaan van het sacrament van de Eucharistie.

Van harte hoop ik dat uw betrokkenheid onverminderd blijft. Reeds eerder heb ik meerdere malen geschreven dat ik grote waardering heb voor de inzet van velen, zowel de leden van onze pastorale teams als de vrijwilligers, zeker in deze voor ons als Kerk niet gemakkelijke tijd. Ik hoop en bid dat we elkaar blijven zoeken en vinden in ons ene katholieke geloof als leden van Gods ene Kerk. Met elkaar zijn wij deel van dat ene lichaam van Christus, waarin iedereen zijn plaats heeft en waarin we met elkaar verbonden zijn.

U Gods zegen toewensend verblijft,

Met vriendelijke groet,

+ Willem Jacobus kardinaal Eijk
Aartsbisschop van Utrecht